THE STANFORD

YÖNETMEN: Kyle Patrick Alvarez
SENARİST: Tim Talbott
IMDB: 6.9/10
YAYIN TARİHİ: 2015
TÜR: Dram/ Tarihi Kurgu
OYUNCULAR: Billy Crudup, Ezra Miller, Michael Angarano, Tye Sheriadan, Johnny Simmons, Olivia Thirlby, Nelson Ellis, Nicholas Braun

1971 yılına Philip Zimbardo tarafından Stanford Hapishane deneyinin uyarlamasıdır. Aynı konuyu 2010 yapımı Deney(The Experiment) ve 2001 Alman yapımı Deney (Das Experiment) filmleri de uyarlamıştır. Stanford Hapishane deneyin amacı davranışların nasıl etkilendiğini ve hapishanedeki koşulların, gardiyanların, mahkumların ruh sağlığını ve davranışlarını nasıl etkilediğini ve hapishanedeki kötü muamelenin nedenini bulmaktır. Deneyin diğer amacı ise kişinin sosyal rollere nasıl tepki verdiğini açıklamaktır.
    Deneye başvuran 75 kişi arasından yapılan testler sonucunda psikolojik ve fiziksel olarak sağlıklı durumda olduğu tespit edilen 24 Stanford üniversite öğrencileri seçilmiştir. 24 kişi gelişi güzel iki gruba ayrılarak on ikişer kişilik gardiyan ve mahkum grupları oluşturulmuştur. Mahkum ve gardiyan kendi rolleriyle özdeşleşebilmeleri için buna uygun ortam hazırlanmıştır.

    İki hafta sürmesi planlanan deney, mahkumlar ve gardiyanlar arasında yaşanılan ciddi tartışmalardan dolayı kontrol altına alınamaz hale gelmiştir ve böylelikle 20 Ağustos 1971 tarihinde 6. günün sonunda sonlandırılmıştır. Bu deney olası toplumsal değeri normal, sağlıklı ve eğitim görmüş genç insanların otorite baskısı altında duygu düşünce ve davranışlarının çarpıcı bir şekilde değişebileceğini göstermiştir.
    2015 yapımı filmin başlangıcında deney için basılacak olan ilanın daktilo ile yazılmasıyla başlamaktadır. İlanda deneye seçilecek kişilerin üniversite öğrencileri arasından seçileceğini ve iki hafta süreceğini ayrıca her gün için 15 dolar alacakları yazılmıştır. Deneye katılan çoğu öğrenci para için bunu tercih ettiklerini belirtiyor. Deneyde mahkum ve gardiyanlar yazı tura ile belirleniyor. Hapishanede tek kural var mahkumlara fiziksel saldırı yok! Gruplar ayrıldıktan sonra gardiyanların mahkumlar üzerinde otorite kurmalarını sağlayacak üniforma, gözlük ve cop veriyorlar. Dr. Zimbardo (Billy Crudup) deneklere kıyafet vermesinin amacının birey olma duygularını elinden aldığını ve standart bir şekle sokmaya çalıştığını açıklıyor.
    Deneyde gardiyanlar rollerini daha çabuk benimsiyorlar çünkü otoriteyi onlar temsil ediyor. Orada bulunan mahkumlar herhangi bir mahkum değil onların mahkumu olduğundan gardiyanların rolü kabullenmeleri daha kolay oluyor. Grup kendi içinde belli rollere bürünüyor. Gardiyanlar bir süre sonra etik ilkelerini ihlal etmeye başlıyorlar fakat deneyi yapanlar herhangi bir müdahalede bulunmuyorlar. Bunun sebebi deneyin nereye gideceğini görebilmek. Fakat deney istedikleri gibi gitmemeye başlıyor. Deneyin ikinci günü psikolojik baskılara dayanamayan bir mahkum çıkmak istiyor. 4. Gün başka bir mahkum çıkıyor ve 5. Gün diğer mahkum çıkıyor. Mahkumlar benliklerini kaybetmeye başlayıp mahkum rolüne bürünüyorlar. Gardiyanların bu kadar ileri gitmelerinin sebebi kimsenin otoriteye karşı gelmemesidir. İstemeseler de gözlemciler deneyin bir parçası haline gelmişlerdir.
    Deneyin sonlandırılmasından sonra araştırmacılar tarafından yapılan kapsamlı mülakatlar sonucunda katılımcıların hiçbirinde kalıcı hasara rastlanmamıştır. Deneyde otorite ve gücün kötüye kullanılması üzerine Dr. Philip Zimbardo çalışmalarının odak noktasını değiştirip bu konuya yönelmiştir...