POSTTRAVMATİK GELİŞİM

Travma yaşanılan ani şok durumlarına karşı verilen psikolojik, ruhsal bir tepkidir. Travmalar hayatın her anında karşımıza çıkabilmektedir. Biz her ne kadar travmadan kaçmaya çalışsakta elimizde olmayan nedenlerden dolayı doğal afetler, kazalar, ölümler, zorbalıklar gibi etkenler bizi travmalara maruz bırakabiliyor. Bu yaşanılan travmaların etkilerini bazen yıllar boyunca hissedebiliyor insan. Kulağa ilk başta olumsuz çağırışımda bulunan bu travmaların, sonuçlarının etkileri her zaman olumsuz olmak zorunda mı?

“ Bazı dinlerde ve geleneklerde acı çekmek olumlu bir kavram olarak görülmektedir. Çekilen bu acının insanı büyüttüğü, geliştirdiği, tanrıya yaklaştırdığı düşünülür.  “

İnsanların yaşanılan travmalar, acılar sonrası meydana gelen davranışlarından yola çıkan bilim insanları travma sonrası bireylerin gelişebileceğini düşünmüştür. İşte bu noktada posttravmatik gelişme yani travma sonrası büyüme kavramı ortaya çıkmıştır. İlk olarak Tedeschi ve arkadaşları travma sonrası büyümeyi açıklayan bir model geliştirdiler. Bu modelde kişinin, inançlarını sarsacak kadar büyük yıkım yaşamış olması gerektiğini ve böyle bir yıkımdan sonra yeniden hayatını inşa edeceğini, inançlarını değiştireceğini ileri sürmüştür.

Bu model Travmatik olaylar sonucunda yaşanan pozitif gelişmeler olarak adlandırılabilir. Pozitif gelişmeler kişiyi psikolojik sağlamlığını arttırmaktan daha öte bu sürecin sonunda büyütür, geliştirir ve yeni kazanımlar elde etmesini sağlar. Travma sonrası büyüme çoğunlukla bilişsel şemaların yeniden yapılandırılması ile oluşur.  Travmanın doğrudan ortaya çıkan bir sonucu değildir. Ancak travma ile başa çıkma, travma ile mücadele sırasında ortaya çıkabilmektedir.

Travma sonrası büyüme ile Travma sonrası stres bozukluğu birbirinin zıttı olan kavramlar olmamakla birlikte farklı süreçleri ifade eder. Aynı bireyde ikisi aynı anda görülebilir. Travma sonrası gelişim yaşayanlar edindikleri pozitif kazanımlarını genellikle yıllar boyunca korurlar.

Tedeschi 5 farklı alanda pozitif gelişmenin görüldüğünü iddia etmektedir. Geliştirdiği Travma Sonrası Gelişim Envanteri bu beş boyutu inceler;

1 Kişisel Güç

Travmayı atlatan bireyler kendilerini daha güçlü görmeye başlar. Bunun üstesinden geldim, şu dakikadan sonra beni hiç bir şey yıkamaz gibi düşünceler içinde olur. Daha özgüvenli, güçlü ve kararlı olur. Artık kendi sınırlanın farkındadır hangi durumda ne kadar kırılgan olabileceğinin farkındadır. Bu onu hem daha güçlü kılar hemde daha otantik olmasını sağlar.

2 Başkalarıyla İlişki

Bu süreçte kişi aile ve arkadaşlarıyla daha fazla yakınlaşır. Aynı travmayı yaşayan kişilerle daha derin ilişkiler kurmaya başlar. Geçirdiği zorlu süreçte kendisine destek olan kişilere karşı bağları kuvvetlenir. Sahip olduğu dostları için şükran duygusu hissedebilir. Kendini bir gruba ait hisseder.

3 Hayatın Değerini Anlama

Kırılgan olduğunu fark eder ve ölümü hatırlar, hayatın gerçek anlamına odaklanır. Birey her an ölebileceğinin farkında olur ve geçirdiği her günün kıymetini bilir.

4 Yeni Olanaklar

Kendini geliştirmek için bunu bir neden, fırsat olarak görür. Bu noktada hedeflerini değiştirme, yeni beceriler edime, yeni eğitimlere başlama gibi davranışlarda bulunabilir.

5 Ruhsal (Manevi) Değişim

Kişi manevi, dini ritüelleri daha fazla yaşamaya başlayabilir. Kendine sürekli sorular sorar neden benim başıma geldi? Eğer daha farklı olsa neler olurdu? Hayatımı kaybetmiş olsam şuan nerede olacaktım? Gibi sorular kişiyi dini ritüellere daha aktif katılım göstermesini sağlayabilir. Kişi daha kötüsünü düşünüp içinde bulunduğu duruma karşı şükran duyabilir veya yaşadığı travma dini inancını değiştirmesine, inanmamasına neden olabilir.

“Kişilerin %90’ı travma sonrası gelişimin herhangi bir boyutunda gelişim sağlar ”

Burada bahsedilenlerle travmaların olumlu olduğunu düşünmüş olabilirsiniz ancak olumlu bir kavram değil. Travmalar her ne kadar olumsuz olsa da bireyi geliştirip büyütme potansiyeline sahiptir. Acı yoksa büyümede yoktur. Bundan yıllar önce nasıl bir insan olduğunuzu düşünün, nasıl biriydiniz? Hayatınızda dönüm noktaları neydi? Etrafınızdan çokça görmüşsünüzdür şimdiki aklım olsa onları hiç yapmazdım diye serzenişte bulunanları. Onlara şimdiki akıllarını veren yaşadıkları travmalar sonrası gelişimleridir. Rahat bir hayat içinde kalsalardı asla büyüyüp gelişemeyeceklerdi.

Yaşadığımız her anın değerini bilmeniz dileğiyle..

Eğer sizde Travmaya maruz kaldığınızı düşünüyorsanız buraya tıklayarak Travma sonrası büyüme envanterini çözebilirsiniz.

htpps://dongupsikoloji.com/psikoloji/travmaolcegi.html